کولیت اولسراتیو چیست؟

علائم و نشانه های کولیت اولسراتیو

علائم کولیت اولسراتیو بستگی به شدت التهاب و محل التهاب دارد.

نشانه ها و علائم شاخص کولیت عبارتند از:

اسهال، اغلب با خون

درد شکم و گرفتگی روده

درد رکتوم

خونریزی رکتال – انتقال مقدار کمی خون به مدفوع

احساس فوری برای دفع مدفوع

کاهش وزن

خستگی

تب

عدم رشد در کودکان

اکثر افراد مبتلا به کولیت اولسراتیو علائم خفیف تا متوسط دارند. دوره کولیت ممکن است متفاوت باشد، برخی افراد دارای دوره های طولانی مدتی هستند.
 

انواع کولیت اولسراتیو

پزشکان اغلب کولیت اولسراتیو را با توجه به محل رخ دادن آن طبقه بندی می کنند.

انواع کولیت اولسراتیو عبارتند از:

پروکتیت اولسراتیو به التهاب محدود به ناحیه رکتوم اشاره دارد در این نوع خونریزی متناوب رکتوم اتفاق می‌افتد. این فرم کولیت شدت خفیف تری دارد.

پروکتوسیمگومیتیت التهاب شامل التهاب رکتوم و کولون سیگموئید (قسمت کوتاهی از محل به هم پیوستگی روده بزرگ به مقعد) است.

علائم و نشانه ها عبارتند از اسهال خونریزی، گرفتگی شکمی و درد شکمی و عدم توانایی حرکت روده ها به رغم تمایل به انجام این کار (تانسموس).

کولیت چپ که شامل التهاب از رکتوم تا سیگموئید و قسمت نزولی روده بزرگ ادامه می یابد. علائم و نشانه ها عبارتند از اسهال خونریزی، گرفتگی شکمی و درد شکمی در سمت چپ و کاهش وزن ناخواسته.

پانکولیت یا کولیت سرتاسری اشاره به تورم و التهاب کل روده بزرگ (کولون راست، سمت چپ روده بزرگ، کولون عرضی و مقعد) دارد.

پانکولیت اغلب باعث بروز اسهال خونریزی می شود که ممکن است شدید باشد. از علائم دیگر آن گرفتگی شکمی و درد شکمی، خستگی و کاهش وزن قابل توجه است.

کولیت برق‌آسا یا بدخیم یک شکل نادر ولی شدید پانکولیت است. این شکل نادر کولیت بر کل روده بزرگ تاثیر می گذارد و باعث درد شدید، اسهال فراوان، خونریزی، تب و ناتوانی در خوردن می شود.


 

چه وقت به دکتر مراجعه کنم؟

اگر در معرض تغییر مداوم عادت های روده خود هستید یا اگر علائم و نشانه هایی از قبیل:

درد شکم

خون در مدفوع

اسهال خونی

اسهال بدون درمان

یک تب ناشناخته که بیش از یک یا دو روز طول می کشد را دارید هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنیدو علت کولیت را بررسی کنید.

اگر چه کولیت اولسراتیو معمولا کشنده نیست، اما این یک بیماری جدی است که در بعضی موارد ممکن است عواقب تهدید کننده زندگی را ایجاد کند. 1
 

علت

کولیت اولسراتیو همانند بیماری کرون ، باعث ایجاد التهاب و زخم در روده می شود. اما برخلاف کرون که بخش های مختلف کولون را درگیر می کند، کولیت اولسراتیو تنها یک بخش از درونی ترین لایه کولون را که معمولا با رکتوم آغاز می شود تحت تاثیر قرار می دهد.

هنوز علت شروع ناگهانی کولیت اولسراتیو کاملاً مشخص نشده است اما در مورد عللی که باعث بروز این بیماری نمی شوند اتفاق نظر وجود دارد.

اگر چه استرس می تواند باعث تشدید علائم بیماری شود اما برخی از محققین اعتقادی به اینکه استرس عامل اصلی این بیماری است ندارند.

در حال حاضر احتمالات زیر در مورد علل ایجاد بیماری مورد بحث هستند:‌
 

سیستم ایمنی

برخی دانشمندان معتقدند یک ویروس یا باکتری می تواند باعث ظهور ناگهانی کولیت اولسراتیو شود.

وقتی سیستم ایمنی سعی می کند با این میکروارگانیسم مهاجم (پاتوژن ) مبارزه کند ، مجرای گوارشی دچار التهاب می گردد.

همچنین ممکن است علت التهاب، یک واکنش خود ایمنی در بدن باشد که طی آن بدن حتی در صورت عدم وجود پاتوژن عکس العمل ایمنی بروز می دهد.
 

وراثت

از آنجا که احتمال ابتلاء به این بیماری در افرادی که مادر ، پدر ، خواهر یا برادری مبتلا به این بیماری دارند، بیشتر است، ممکن است وراثت و ژنتیک در افزایش احتمال ابتلا به این بیماری موثر باشد.
 

عوامل خطر

عوامل خطر ابتلاء به کولیت اولسراتیو در بین زنان و مردان تفاوت چندانی ندارند.

این عوامل شامل موارد زیر هستند:
 

سن

کولیت اولسراتیو در هر سنی ممکن است رخ دهد. اما اغلب در دهه سوم زندگی افراد اتفاق می افتد. برخی افراد ممکن است علائم بیماری را تا دهه 50 یا 60 از زندگی نشان ندهند.
 

ن‍‍ژاد یا قومیت

این بیماری در هر ن‍ژادی رخ می دهد گرچه سفیدپوستان بیشتر در معرض خطر ابتلاء قرار دارند.
 

سابقه خانوادگی

اگر یکی از اقوام نزدیکتان مانند والدین، خواهر، برادر یا فرزند شما مبتلا به کولیت اولسراتیو باشد، احتمال ابتلاء به این بیماری در شما بیشتر خواهد بود.
 

مصرف ایزوترتینوین (آکوتان)

از این داروی قوی گاهی برای درمان جوش های کیستیک ( )scaring cystic acne )که به سایر درمان ها پاسخ نمی دهد استفاده می شود.

اگرچه علت و اثرات آن ثابت نشده است ولی برخی مطالعات افزایش توسعه بیماری های التهابی روده را با مصرف این دارو گزارش داده اند.
 

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی 

گرچه نقش این داروها در ایجاد کولیت اولسراتیو اثبات نشده –ایبو بروفن(ادویل ، موترین و.. )، ناپروکسن (الیو)، دیکلوفناک (کاتافلام، وولتارن) پیروکسی کام (فلدن ) و …- ، اما مصرف آنها سبب بروز علائمی مشابه کولیت می شود. به علاوه مصرف این دارو ها سبب تشدید نشانه های بیماری در مبتلایان می گردد و ممکن است تشخیص اولیه توسط پزشک را مشکل کند.
 

عوارض

عوارض حاصل از کولیت اولسراتیو شامل موارد زیر است:

خونریزی شدید

کولون سوراخ شده

دهیدراتاسیون (کم آبی) شدید

بیماری کبد

استئوپروز

التهاب پوست، مفاصل و چشم ها

افزایش خطر ابتلا به سرطان کولون

مگاکولون سمی. 2


 

کولیت اولسراتیو چگونه درمان می شود؟

درمان کولیت اولسراتیو معمولاً شامل دارو درمانی یا جراحی است. چندین دسته از داروها ممکن است در درمان کولیت اولسراتیو موثر باشند.

نوع درمان بستگی به شدت وضعیت و موقعیت مکانی زخم دارد. داروهایی که برای بعضی از افراد خوب است ممکن است برای افراد دیگر مفید نباشد، بنابراین احتمال دارد یافتن داروی مناسب، زمان ببرد.
 

عمل جراحی

جراحی اغلب می تواند کولیت اولسراتیو را از بین ببرد. اما این به معنای از بین بردن کل روده و راست روده (پروکتوکلکتومی) است.

در بیشتر موارد، این شامل روشی به نام آناستوموز مقعد کیسه ایلئال است. این روش، نیاز به قرار گرفتن یک کیسه برای جمع آوری مدفوع است.

جراح کیسه ای را در انتهای روده کوچک ایجاد می کند. سپس کیسه مستقیماً به مقعد وصل می شود.

در بعضی موارد قرار دادن کیسه امکان پذیر نیست. در عوض، جراحان یک دهانه دائمی در شکم ایجاد می کنند (استیل ایلئال) که از طریق آن مدفوع به کیسه منتقل می شود.
 

نظارت بر سرطان

به دلیل احتمال افزایش خطر سرطان، بیمار به غربالگری بیشتر در مورد سرطان روده بزرگ نیاز خواهد داشت.

برنامه پیشنهادی بستگی به موقعیت زخم و مدت زمان طولانی بودن دوران آن بستگی دارد. اگر زخم بیشتر در قسمت روده باشد، بیمار هر یک تا دو سال به کولونوسکوپی نیاز دارد. اگر بیشتر روده بزرگ را درگیر کرده باشد، یا در صورت درگیر شدن فقط سمت چپ روده بزرگ، بیمار 15 سال پس از تشخیص نیاز به کولونوسکوپی دارد.
 

درمان های خانگی برای کولیت اولسراتیو کدامند؟

بعضی اوقات ممکن است هنگام ابتلا با کولیت اولسراتیو احساس درماندگی کنید. اما تغییر در رژیم و شیوه زندگی تا حدودی می تواند به کنترل علائم کمک کند و زمان بین شدیدتر شدن علائم را طولانی تر کند. هیچ مدرک محکمی وجود ندارد که آنچه می خورید در واقع باعث بیماری التهابی روده می شود.

اما برخی از غذاها و نوشیدنی ها می توانند علائم و نشانه های را به ویژه هنگام بروز علائم تشدید کنند. بهتر است یک دفترچه یادداشت برای نوشتن غذاهایی که می خورید تهیه کنید. اگر متوجه شدید بعضی از غذاها باعث تشدید علائم شما می شوند، می توانید آنها را از رژیم غذایی خود حذف کنید.  
 

مواد غذایی برای محدود کردن یا جلوگیری از بروز علائم

 

مصرف محصولات لبنی را محدود کنید.بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری متوجه می شوند که با محدود کردن یا حذف مصرف محصولات لبنی، مشکلاتی مانند اسهال، درد شکم و نفخ آنها بهبود می یابد. استفاده از یک محصول آنزیمی مانند لاکتید نیز می تواند موثر باشد.

اگر بیماری التهابی روده دارید، غذاهای پر فیبر، مانند میوه و سبزیجات تازه و غلات سبوس دار، ممکن است علائم شما را بدتر کنند.

اگر میوه و سبزیجات خام شما را آزار می دهند، سعی کنید آنها را بخارپز کنید و یا بجوشانید. به طور کلی، ممکن است مصرف غذاهای  مانند کلم بروکلی و گل کلم و آجیل، دانه، ذرت و پاپ کورن بیشتر با غذاها در خانواده کلم مشکل داشته باشید. غذاهای تند، الکل و کافئین ممکن است علائم شما را بدتر کنند.
 

سایر اقدامات رژیم غذایی

 

وعده های غذایی کوچک بخورید

بهتر است به جای دو و یا سه وعده غذایی بزرگ، پنج یا شش وعده غذایی کوچک روزانه بخورید.
 

با یک متخصص تغذیه صحبت کنید

اگر شروع به کاهش وزن کردید یا مجبور شدید رژیم غذایی خود را زیاد محدود کنید، با یک متخصص تغذیه مشورت کنید.
 

مایعات زیادی بنوشید

سعی کنید روزانه مایعات زیادی بنوشید. نوشیدنی هایی که حاوی کافئین هستند روده های را تحریک و می توانند اسهال را بدتر کنند. 3

پی نوشت:
1.www.drdr.ir
2.www.mihanpezeshk.com
3.www.pezeshket.com